ISITMA / Kazan Seçimi

Isıtma amacı ile kullanılan kalorifer kazanlarının kapasitelerinin belirlenmesinde, söz konusu binanın ısı kaybı esas alınır. Isı kaybı hesapları standartlaştırılmıştır. Bu standart hesap tarzı Türkiye’de TS 2164‘e Almanya’da ise DIN 4701’in 1983 baskısına dayanmaktadır. DIN 4701 1995 yılında tekrar revize edilmiştir.

Gündüz koşullarında gereğinden daha bürür kazan seçilmesi sadece ilk yatırım maliyeti, yani satın alma bedelinin yüksek olması açısından değerlendirilemez. Dur-kalk biçiminde (on-off) çalışan otomatik kontrollü kazanlarda, satın alma maliyetinden daha önemli olan, bürür seçilen kazanların yakıt giderlerindeki artıştır. Kazanların yakıt tüketimlerini etkileyen ana parametre kazan plakasında yazan yanma ısıl verimi değildir.

Yakıt üretimini esas etkileyen verim değeri, kısmi yüklerdeki verim olup, Alman literatüründe buna kullanma verimi adı verilmektedir. Anma ısıl verimi kazanın tam yükte sürekli çalışması sırasında ölçülen verim değeridir. Halbuki kazan durma konumunda iken ısı kaybetmeye devam eder. Ayrıca devreye girerken ilave kayıplar söz konusudur. Bu kayıplar anma veriminde yoktur. Sadece kısmi yükte çalışma halinde ortaya çıkar ve kullanma verimi tarifi içinde yer alırlar.

Kısmi yüklerde çalışma halinde meydana gelen bu ilave kayıpların boyutları kazan cinsine ve brülör cinsine bağlıdır. En bürür kayıplar tek kademeli ve on-off kontrollu kazanlarda meydana gelir. Çok kademeli kazanlarda ve modülasyonlu (oransal) brülörlü kazanlarda bu kayıplar daha azdır veya hi yoktur. Ayrıca kazan cinsi kısmi yüklerdeki verim düşmesi açısından önemlidir.

Düşük sıcaklık kazanlarında, kazandaki ortalama su sıcaklığı düşük olduğundan durma kayıpları ve baca kayıpları daha azdır. Bu açıdan en gelişmiş kazanlar yoğuşmalı tip olanlardır. Dolayısı ile, brülörlü bir düşük sıcaklık kazanını kısmi yüklerde çalıştırmanın, verim düşük açısından hiçbir pratik sakıncası yoktur. Buna karşılık, tek kademeli on-off kontrollu bir kazan mümkün olduğu kadar kısmi yüklerde çalıştırılmamalıdır. Bu yükte alınabilecek önlemlerden biri de, tek bürür kazan kullanmak yerine, iki veya daha fazla kürür kazan kullanmaktır.

Buderus kazanların plakalarında, bu kazanların verebileceği maksimum kapasite değil, optimum kapasite değeri verilmektedir. Bu nedenle Buderus kazanların kapasiteleri belirlenirken verdiğimiz bazı kurallar aşağıda numaralanarak aktarılmıştır.

1. Buderus kazanların kapasitesi, radyatör ile ısıtılan binalarda aşağıdaki bağıntı ile belirlenebilir:

QK = 0.8 QN

QN = hesaplanan ısı kaybıdır. (Mevcut binada, bina radyatörle ısınıyorsa, pratik olarak radyatörlerin

toplam kapasitesidir.)

2. Konutlarda eğer ısıtma için gerekli gür (ısı kaybı) 20 kW değerini aşıyor ise, boylerde kullanma sıcak suyunu ısıtmak için Buderus kazanda ilave bir almaya gerek yoktur.

3. Isıtma dışında pişirme tenceresi, yüzme havuzu ısıtması, havalandırma santralı gibi ısı ihtiyacı olan yerler de ısıtma kazanından besleniyorsa, bunların hepsi alt alta toplanarak kazan kapasitesi belirlenmemelidir. Diversite (eş zamanlı çalışma faktörü) göz önüne alınmalıdır. Bunun için 24 saat boyunca söz konusu ısı ihtiyaçları ve diğer ısı kazanları dağılımı bir şema ürerine işlenir. Bu şemada görülen en yüksek ısı ihtiyacı kazan kapasitesini belirlemede esas alınır. Yukarıda anlatılanların ışığı altında, görünürde kazan kapasitesi belirlenmesinde bazı kurallar kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu kurallar özetle sıralanırsa,

- Kazan kapasitesi binanın tam ihtiyaç duyduğu kadar olmalı, gereksiz yere emniyet kaygısı ile büyük kazan seçilmemelidir.

- Özellikle tek kademeli brülör kullanılan kazanlarda, mümkünse birden fazla sayıda kazan kullanılmalıdır.

- İki kademeli brülörlü kazan kullanılması halinde 1. Kademe deki kazan kapasitesi sıcak su ısıtma ihtiyacını karşılıyorsa, boyler için ayrıca bir kalorifer kazanına ihtiyaç duyulmayabilir.

- Oransal kontrollü veya ek kademeli brülörlü kazanlar ile, düşük sıcaklık kazanları veya yoğuşmalı tip kazanlar tercih edilmelidir.

#ISITMA #KAZAN #SEÇİM #HESAP